Tỉnh muốn có cảng biển, sân bay, bộ trưởng nói cái gì cũng đưa vào sẽ thành quy hoạch 'gai quả mít'

Ngày 7-11, thảo luận tại tổ về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhiều đại biểu nêu ra các vấn đề bổ sung quy hoạch, đặc biệt là tại Đồng bằng sông Cửu Long. 

Địa phương muốn bổ sung cảng biển, sân bay

Theo Trưởng Đoàn ĐBQH Thành phố Cần Thơ Nguyễn Tuấn Anh, định hướng tổng thể quy hoạch quốc gia nêu phát triển Vùng đô thị Cần Thơ là hệ thống đô thị. 

Trong đó Thành phố Cần Thơ là đô thị trung tâm lõi, kết nối với các đô thị lân cận, phát triển trở thành trung tâm dịch vụ thương mại, tài chính, ngân hàng, du lịch, cảng biển, kinh tế biển, cảng hàng không quốc tế. 

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Cần Thơ cần phát triển trở thành trung tâm dịch vụ thương mại, du lịch, dịch vụ tài chính, ngân hàng, cảng biển. Trong đó, quy hoạch cần đưa vào xây dựng và phát triển cảng biển Trần Đề vì Vùng đô thị Cần Thơ hiện mới dự kiến có cảng này mà chưa có cảng nào khác. 

Về kết cấu hạ tầng giao thông, đại biểu Tuấn cho rằng cần đưa vào chủ trương xây dựng, mở rộng Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ. Bởi Cần Thơ là trung tâm vùng về hạ tầng giao thông, kinh tế, văn hóa, y tế, giáo dục; do đó việc bổ sung sân bay Cần Thơ là cần thiết, phục vụ yêu cầu phát triển của vùng. 

Đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) cũng nhấn mạnh việc cần thiết của việc bổ sung đầu tư cảng Trần Đề vào danh mục các dự án quốc gia, đồng thời xem xét mở rộng Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ để tháo gỡ điểm nghẽn hạ tầng giao thông. 

Bởi theo đại biểu Nghĩa, dự thảo quy hoạch có liệt kê các dự án trọng điểm quốc gia, trong đó có tuyến đường sắt TP.HCM – Cần Thơ, song mới chỉ xác định dự án này ở mức độ "nghiên cứu, chuẩn bị đầu tư".

Trong khi đó, kết quả nghiên cứu điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia và ý kiến của Bộ Xây dựng, tuyến đường sắt từ TP.HCM đến Cần Thơ để kết nối Đồng bằng sông Cửu Long được xác định là trục logistics hết sức quan trọng. 

Do đó, ông Nghĩa đề nghị không chỉ dừng lại ở mức nghiên cứu chuẩn bị đầu tư, mà cần nâng lên thành dự án ưu tiên để chuẩn bị đầu tư. Đây cũng là mong muốn rất lớn của cử tri thành phố Cần Thơ nói riêng và cử tri Đồng bằng sông Cửu Long nói chung, nhằm kết nối với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, bảo đảm thông suốt toàn trục kết nối. 

Tính toán tiềm năng, lợi thế từng vùng

Trả lời nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết đối với dự án cảng Trần Đề cũng "rất trăn trở" từ lúc còn ở Bộ Giao thông Vận tải. Mặc dù đã bàn nhiều cách về việc kêu gọi, khuyến khích để thu hút các doanh nghiệp nhưng vẫn chưa thể thực hiện. 

"Điều quan trọng nhất là chúng ta cần có cơ chế chính sách, và việc khai thác, xây dựng hạ tầng phải là do doanh nghiệp thực hiện. Chúng ta phải kêu gọi doanh nghiệp vào làm thì mới có hiệu quả. Nếu Nhà nước đứng ra làm thì rất khó", Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng, có hai vấn đề cần quan tâm với Cảng Trần Đề, đó là đầu tư hạ tầng và cơ chế chính sách. Vì vậy, với thẩm quyền đã được phân cấp cho Cần Thơ là rất lớn, nên TP cần phải có những chính sách ưu tiên cụ thể để thu hút được nhà đầu tư. 

Ngoài ra, ông lưu ý rằng cùng với việc xây dựng đầu tư cảng, thì hàng hóa vận chuyển qua cảng là vấn đề lớn. Vấn đề đặt ra là cảng Trần Đề có trở thành cảng trung chuyển được hay không, trong khi chúng ta đang tập trung xây dựng đồng bộ cho cảng Cái Mép. 

Trường hợp nếu đầu tư cảng Trần Đề quy mô lớn, chi phí phải mất hàng tỉ USD, thậm chí lên từ 2-3 tỉ USD. Vì vậy, nếu tư nhân bỏ tiền ra làm thì phải có ngân hàng cùng hỗ trợ đầu tư mới hòa vốn hay lãi, mà theo ông Thắng đây là "vấn đề rất lớn". Điều này chính là lý do khiến trong thời gian dài, dù các bộ ngành đã cố gắng nhưng vẫn chưa thu hút được các doanh nghiệp. 

Với thực tiễn trên, ông Thắng cho rằng định hướng phát triển Đồng bằng sông Cửu Long là một bài toán nan giải. Bởi nếu chỉ tập trung vào lúa gạo thì chỉ có thế thôi, nên cần phải "nghĩ cái gì khác", như phát triển công nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo, nuôi trồng thủy hải sản vẫn đang làm nhưng quy mô không lớn. Đồng thời trong xác định tổng thể quy hoạch quốc gia với 6 vùng, cần phải tính toán tiềm năng và thế mạnh của từng vùng,  từng địa phương. 

"Nếu thấy cái gì cũng có thể có, đưa hết vào, thì coi như vùng nào cũng giống nhau, sẽ thành "quy hoạch gai quả mít" và không còn là quy hoạch nữa. Vì vậy khi điều chỉnh Quy hoạch quốc gia, vẫn phải dựa trên cơ sở những tiềm năng, thế mạnh hiện nay đang sẵn có để chúng ta tính toán, xây dựng chiến lược phát triển từng vùng khác nhau" - ông Thắng nhấn mạnh.