Đưa tỏi Lý Sơn ra biển lớn

Sinh năm 1989, sau khi xuất ngũ, anh Nhật theo học ngành công nghệ hàn rồi làm tư vấn xây nhà nuôi yến tại miền Nam. Năm 2014, khi Lý Sơn được cấp điện lưới quốc gia, anh trở về quê, bắt đầu gắn bó với cây tỏi. “Tôi muốn nâng giá trị tỏi Lý Sơn, giúp bà con bớt khó khăn và đưa sản phẩm ra thị trường lớn hơn”, anh Nhật chia sẻ.

Anh Nguyễn Văn Nhật (trái) – Giám đốc Công ty Phú Sinh. Ảnh: Võ Hà.

Những năm đầu, anh Nhật vừa buôn bán phụ giúp gia đình vừa tìm hiểu kỹ thuật trồng trọt, đầu tư máy chế biến. Đến năm 2019, anh thử nghiệm mô hình nông nghiệp sạch trên diện tích 1.000 m². Hai năm sau, Công ty Phú Sinh được thành lập với mục tiêu quản lý đầu vào, kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và đẩy mạnh chế biến chuyên sâu.

“Doanh nghiệp phát triển nông nghiệp cần đồng hành cùng nông dân. Tôi không giấu bí quyết mà kết hợp công nghệ hiện đại với kinh nghiệm lâu đời để tạo sản phẩm chất lượng”, anh Nhật tâm sự.

Để khắc phục tình trạng đất bạc màu, nấm bệnh khiến nông dân mất mùa, anh Nhật đã mời chuyên gia nông nghiệp về hướng dẫn cải tạo đất. Sau nhiều vòng thử nghiệm xử lý phèn, diệt vi sinh gây hại, đất được hồi phục, năng suất và chất lượng tỏi được cải thiện rõ rệt. Nhờ vậy, ngày càng nhiều hộ dân tin tưởng liên kết. Từ 2 hộ ban đầu, Phú Sinh nay đã hợp tác cùng 100 hộ với diện tích trên 50 ha.

Không chỉ tập trung xây dựng vùng nguyên liệu, Phú Sinh còn đầu tư máy móc công nghệ Nhật Bản để lên men tỏi đen, sản xuất theo quy trình khép kín, đạt chuẩn an toàn thực phẩm. Một kg tỏi tươi chỉ bán 170.000 - 200.000 đồng, trong khi sản phẩm chế biến có thể đạt 1,3 - 3,5 triệu đồng/kg.

Tỏi được canh tác theo hướng hữu cơ, an toàn cho người tiêu dùng. Ảnh: Võ Hà.

Năm 2023, Công ty cổ phần Hàng tiêu dùng Masan đã ký hợp đồng dài hạn với UBND huyện Lý Sơn (cũ) tiêu thụ trung bình 50 tấn tỏi khô mỗi năm để chế biến nước chấm Nam Ngư ớt tỏi Lý Sơn. Trong đó Phú Sinh là một trong hai doanh nghiệp cung ứng, chịu trách nhiệm hướng dẫn nông dân trồng theo quy trình sạch để đảm bảo chất lượng. Sự liên kết này giúp người dân yên tâm sản xuất, không còn nỗi lo được mùa mất giá.

Bên cạnh thị trường nội địa, Phú Sinh đã tiếp xúc với đối tác tại Singapore, Philippines, Hàn Quốc, Nhật Bản. Các sản phẩm được đánh giá cao, mở ra cơ hội xuất khẩu trong thời gian tới.

“Nếu sản xuất sạch và chế biến bài bản, tỏi Lý Sơn không chỉ giữ vững vị trí trong nước mà còn có thể chinh phục nhiều thị trường khó tính trên thế giới”, anh Nhật tin tưởng.

Tuy nhiên, con đường đi lên của Phú Sinh không dễ dàng. Nhiều năm qua, tỏi Lý Sơn đối mặt hàng loạt thách thức như khai thác đất đỏ bazan, cát biển gây tổn hại môi trường; phụ thuộc hóa chất; nạn tỏi giả thương hiệu; giá trị kinh tế thấp vì chủ yếu bán thô.

“Chúng tôi chọn cách 'bơi ngược dòng', không bổ sung đất bazan, không thay cát mới, không dùng hóa chất. Lúc đầu cách làm này bị coi là ‘khác người’, thậm chí bị hàng xóm phun thuốc diệt cỏ lên bờ rẫy. Nhưng cuối cùng, chất lượng và uy tín đã thuyết phục được bà con”, anh Nhật kể.

Sản phẩm tỏi Phú Sinh đã được công nhận đạt 5 sao OCOP. Ảnh: Võ Hà.

Theo anh Nhật, chế biến sâu không chỉ nâng cao giá trị mà còn giúp hạn chế nạn tỏi giả. “Khi sản phẩm mang thương hiệu riêng, người tiêu dùng sẽ nhớ đến giá trị đặc thù chứ không chỉ chung chung là ‘tỏi Lý Sơn’. Như vậy, hàng nhái khó có chỗ chen chân”, anh phân tích.

Hiện Phú Sinh có sản phẩm tỏi chế biến rất đa dạng như tỏi đen cô đơn, rượu tỏi, cao tỏi đen, tỏi ngâm mật ong, bột tỏi… và đang mở rộng sang sản phẩm từ hành Lý Sơn. Doanh nghiệp cũng là đơn vị tiên phong trồng tỏi theo tiêu chuẩn VietGAP, HACCP. Đáng chú ý, tháng 6/2025, sản phẩm tỏi Phú Sinh chính thức đạt OCOP 5 sao.

“OCOP 5 sao không chỉ là minh chứng cho chất lượng vượt trội của tỏi Lý Sơn Phú Sinh mà còn là động lực to lớn để chúng tôi tiếp tục phát triển, không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm và đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục mang đến những sản phẩm tỏi Lý Sơn chất lượng cao nhất, xứng đáng với niềm tin và sự kỳ vọng của người tiêu dùng”, anh Nhật chia sẻ.